Het huishoudboekje van de gemeente Gouda deel 2

Een verantwoording vooraf

Voor mijn zeer recente pensionering was ik accountant. Met heel lang een kantoor hier in ons mooie Gouda. Van onze beroepsorganisatie moesten we op een gegeven moment bij de jaarrekening een standaard tekst opnemen.

Eén van de markante Goudse ondernemers uit die tijd kwam zijn huishoudboekje, de jaarrekening, met mij doornemen. Hij had de verplichte tekst gelezen en kwam met een uitspraak die volgens mij precies de spijker op de kop sloeg.

“Beste Gert” zei hij, “als ik bij de dokter langs ga voor een geneeskundige keuring wil ik graag horen of alles nog werkt zoals het hoort en of ik nog gezond ben. Dat wil ik van jou ook horen over mijn bedrijf. Maar als ik de standaard tekst lees zie ik geen antwoord en moet ik dat juist zelf beoordelen”.

Dat was wat mij betreft inderdaad een rake opmerking. In een jaarrekening moet je kunnen zien of lezen of een onderneming nog gezond is en niet ziek. En dat geldt ook voor de jaarrekening van de gemeente Gouda.

Voor mij is het lezen van een jaarrekening zoiets als het lezen van een mooi kort verhaal; er zitten diverse lagen in en soms ook een echte plot. Wat willen de hoofdpersonen nu eigenlijk aan de lezer vertellen? Waar zitten de verborgen bedoelingen? En hoe creatief is het boek (lees de jaarrekening) eigenlijk geschreven? Ik ga proberen om u mee te nemen in dat verhaal.

Wanneer is een gemeente gezond?

Wanneer is een onderneming en ook de gemeente Gouda nu gezond? Wat mij betreft zijn er drie algemene vragen waar een antwoord op moet worden gegeven.

1. 1. Ben ik rijk genoeg of; kan ik tegen een stootje als het een keer tegenvalt?
   2. Verdien ik genoeg of; kan ik mijn kosten betalen? (korte termijn gezond)
   3. Houd ik voldoende rekening met nieuwe investeringen of; kan ik als het nodig is ook een nieuwe bestelbus of winkelinventaris kopen? (lange termijn gezond)

Is Gouda rijk genoeg?

De gemeente Gouda heeft bezit, zoals het Huis van de Stad, schoolgebouwen, sportvelden en speeltuinen. Daar hoort ook alles wat zichtbaar is bij zoals straatverlichting, straatmeubilair en de aanleg van de straat zelf. In totaal is al dat bezit ongeveer vierhonderd twee en veertig miljoen (442 miljoen) euro waard. Gelukkig zijn de schulden een stuk lager. Die zijn in totaal driehonderd tweeëndertig miljoen (332 miljoen) euro. Het verschil is honderdtien miljoen (110 miljoen) euro, dit is het eigen vermogen van Gouda.

Is Gouda nu rijk (genoeg)? Het is maar hoe je het vertelt. Als je zegt dat Gouda 110 miljoen eigen bezit heeft lijkt het veel, maar als je het omkeert en vertelt dat maar een kwart van de bezittingen van de gemeente met eigen geld is betaald, is het weinig. Of dat zo is zullen we in één van de volgende blogs proberen te analyseren.

Houdt Gouda genoeg geld over of juist te veel

Gelukkig heeft de gemeente Gouda na een slechte periode al weer een aantal jaren een overschot. Er komt meer geld binnen dan dat er uitgegeven wordt. In 2022 kwam er driehonderd eenenveertig miljoen (341 miljoen) euro binnen en werd er driehonderdzestien miljoen (316 miljoen) euro uitgegeven. Er bleef dus vijfentwintig miljoen (25 miljoen) euro over. Dat is als bedrag veel en ook als percentage van de totale inkomsten (meer dan 7%). Maar is dat te veel? Ook daarop wil ik een antwoord proberen te geven. Alvast een voorproefje. Op de vraag of een gemeente wel geld over mag houden, zal mijn antwoord zijn dat het wel moet om niet in de problemen te komen.

Kan Gouda genoeg investeren

Ik kan me nog een ondernemer herinneren die mij vroeg: “Hoe kan dat nu? Volgens mij verdien ik genoeg, maar ik heb steeds geld tekort.” Dat klopte inderdaad. De ondernemer maakte inderdaad winst, maar was ook veel nieuwe auto’s aan het kopen. Hij had namelijk een aantal jaren voorzichtig aan gedaan en moest nu alles tegelijk vervangen. 

Bij een gemeente kan hetzelfde spelen. Als er te lang wordt gewacht met het vervangen of vernieuwen van bezit, zoals schoolgebouwen of het vervangen van riolering kan het gebeuren dat er onvoldoende op de bankrekening staat en er geld moet worden bij-geleend. Ook de vraag of dat erg is komt in deze serie terug.

Mijn conclusie

Ik heb uiteindelijk de betreffende cliënt mijn mening over zijn financiële gezondheid gegeven. Die houd ik netjes voor me, dat valt onder het beroepsgeheim. En de gemeente Gouda? Over 2022 stonden in ieder geval (bijna) alle seinen op groen. Daarover later dus meer.