Het thema ‘schuldhulpverlening’ is regelmatig door de ChristenUnie op de politieke agenda van Gouda gezet. De afgelopen jaren heeft Anke Huisman verschillende keren aandacht gevraagd voor de lange wachttijd voordat een hulpverleningstraject wordt gestart. Vanuit dezelfde visie heeft op 29 april Wout Schonewille, ondersteund door Jasper Janssen (steunfractielid), art 38 vragen gesteld aan het college van B&W in Gouda.

Onoplosbare schulden

De aanleiding van onze vragen was het onderzoek van de Hogeschool Utrecht en de vragen die de ChristenUnie samen met de PvdA in de Tweede Kamer heeft gesteld. Met name het ‘categoriaal uitsluiten van doelgroepen’ stond hierbij centraal, waarbij staatssecretaris Klijnsma aangaf dat dit niet is toegestaan.

Veel afwijzingen

Uit de beantwoording van de vragen valt op dat er een groot aantal aanvragen voor schuldhulpverlening zijn afgewezen in 2014:

–          Aantal aanvragen: 675 (100%)

–          Alleen informatie verstrekt: -157 (23%)

–          Afgewezen voor ondersteuning: -255 (38%)

–          Aangemeld bij schuldhulpverlener: 262 (39%)

Afhankelijk van hoe je rekent is dus 38% of zelfs 49% afgewezen. De redenen voor deze afwijzing varieert van ‘onvoldoende gegevens’ tot ‘ingetrokken’ of ‘ondersteuning niet mogelijk’. Vanzelfsprekend kunnen we de gemeente Gouda of de schuldhulpverlener niet verantwoordelijk houden voor het gebrek aan motivatie of complexe situaties van deze personen. Tegelijk is het wel de taak van de gemeente om de schuldhulpverlening zo effectief mogelijk in te richten en dit grote aantal afwijzingen roept op z’n minst vragen op.

Wachten op hulp

Wanneer de hulpvraag dan in behandeling wordt genomen ben je er nog niet. Uit de beantwoording van onze vragen blijkt dat in het vierde kwartaal de wachttijd is opgelopen tot 6 weken. Dat betekent dus dat iemand die in de schulden zit nog 1,5 maand moet wachten, en dus de schuld oploopt, voordat er hulp geboden wordt. Met het programma ‘De Deurwaarders’ van RTL op het netvlies kan iedereen zich wat een ellende dat geeft. Daarom is het ook onbegrijpelijk dat Westerbeek als schuldhulpverlener blijkbaar nog steeds de wachttijden niet onder controle heeft.

Preventie

Natuurlijk ligt de eerste verantwoordelijkheid bij de mensen zelf, ook al is het niet altijd hun eigen schuld. Maar als lokale overheid heb je hier wel een taak. Niet alleen voor desbetreffende inwoner van Gouda maar ook voor de samenleving. Het NIBUD heeft uitgerekend dat een huishouden met ernstige schulden ons 100.000 euro kost. Volgens de ChristenUnie is het nodig om meer aandacht te geven aan preventie en te kiezen voor een integrale aanpak van schuldhulpverlening.

Op woensdag 1 april besluit de gemeenteraad in Gouda over de Participatienota, hierin wordt de ondersteuning geregeld voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit is één van de taken waar de gemeente verantwoordelijk voor is geworden door de decentralisaties.

Participatie

Voor de ChristenUnie betekent dit meedoen. Wij geloven niet in ‘uitgerangeerd zijn’ of ‘aan de kant staan’. Wij geloven in het unieke van elk mens en de meerwaarde die elk uniek mens heeft voor de ander.  En daarom zijn we aan elkaar gegeven, juist vanuit het besef dat iedereen kwetsbaar is er geen mens is zonder een beperking.

Dit besef mag wat de ChristenUnie betreft meer leidend zijn in deze nota. Met alle goede intenties is het toch teveel geschreven vanuit economie en budget. Dat maakt dat ons debat over participatie versmald tot wat Norman Davies al schreef:

‘De politiek wordt gereduceerd tot een debat over verdeling van goederen en de jeugd leert dat bezittingen alleen voldoende is voor geluk’.

Begrippen als loonwaarde en verdiencapaciteit doen tekort aan mensen, alsof de waarde van een mens bepaalt wordt door hun inkomen.

Een tweede aspect wat ons stoort is de onuitgesproken suggestie dat ‘deze mensen’ zich onvoldoende inspannen. Alsof je ervoor kiest om een beperking te hebben, alsof je ervoor kiest om werkeloos thuis te zitten.

Daarom willen we graag oproepen dat zowel in beleid als in de uitvoering er met respect gecommuniceerd wordt over en met onze medemensen, en dat waar nodig de negatieve denkwijze en benadering van deze medemensen gecorrigeerd wordt.

Tegelijk beseffen wij dat mensen de situatie waar ze, ongewenst in terecht zijn gekomen, zijn gaan accepteren. En deze situatie soms als normaal gaan beschouwen en hun uitkering of ondersteuning als ‘recht’ zijn gaan ervaren. En daarom steunen wij ook de inzet van een inclusieve samenleving waarin iedereen bijdraagt naar vermogen en zich actief inzet voor eigen levensonderhoud. Wat de ChristenUnie betreft gaat het om ‘betrokken op mensen maar streng voor profiteurs’.

Vanuit deze visie willen we nog een aantal punten meegeven om te bespreken:

Beschut werk

Wij twijfelen zeer of het aantal van 4 beschutte plekken niet teveel ingegeven is door bezuinigingsdrift in plaats van realiteit.

Daarbij ook de vraag of het uitsluiten van lokale ondernemers als partners voor deze doelgroep terecht is. Gemeente Zuidplas maakt daar een andere keus in.

Innovatie

Wij missen echt de innovatie, het ‘nieuwe denken’. Nu lijkt het vooral alsof we een nieuwe wet met nieuwe taken hebben maar met de oude instrumenten. Waarom niet inzetten op pilots die zich al bewezen hebben in andere gemeenten?

Werkgevers

We verwachten veel van ondernemers, werkgevers. Maar de benadering is wat de ChristenUnie teveel vanuit ‘kaders stellen en vervolgens ondernemers uitnodigen om binnen deze kaders hun bijdrage te leveren’. Draai het eens om: inventariseer de behoeften en faciliteer werkgevers. Dat mag wat ons betreft zelfs betekenen dat de loonkostensubsidie verhoogd wordt (waar mogelijk), dat is beter dan een extra uitkering.

Debat

Tijdens het debat is ook gesproken over ‘ontschotting’ waarmee bedoeld wordt dat tussen de WMO, de Jeugdwet en de Participatiewet de schotten worden weggenomen. Een prima idee want hierdoor kan de noodzakelijke vernieuwing van het sociaal domein in gang gezet worden. Als ChristenUnie hebben wij hierbij wel wat kanttekeningen geplaatst.

Het is niet realistisch om te verwachten dat budget uit de WMO het tekort bij de Participatiewet kan opvangen aangezien onduidelijk is of het budget bij de WMO toereikend is.

Een tweede aandachtspunt is de controlerende taak van de gemeenteraad. Als budget flexibel ingezet wordt is niet meer te controleren of taakstellingen binnen het budget gehaald worden.

Als ChristenUnie verwachten we dus meer van ‘ontschotting van uitvoering ipv budget’. Wees flexibel in beleid en procedures en maak budget traceerbaar.

Moties

Als ChristenUnie zullen we, in samenwerking met andere partijen, proberen om de nota te verbeteren met moties en amendementen.

Wout Schonewille

Bekijk hier de webcast met de bijdrage van Wout Schonewille

Tijdens een druk bezochte thema avond over ‘Zorg in Gouda’ bleek dat er nog veel onduidelijkheid is over PGB. Ook was er veel onvrede bij de meer dan 70 bezoekers over de halvering van de huishoudelijke hulp in Gouda. Naast inbreng van Carla Dik-Faber (Tweede Kamerlid) en Wout Schonewille (Raadslid) waren er bijdragen van 3 ervaringsdeskundigen.

Beleid was goedbedoeld

‘Er moet meer samenleving in de zorg komen’ volgens Carla Dik-Faber; ‘anders wordt de zorg onbetaalbaar en moet de generatie na ons hun halve inkomen hieraan besteden.’ Transformatie van de zorg is dus noodzakelijk maar helaas is er geen goed debat gevoerd over de visie op de zorg. Om de decentralisatie te laten slagen vraagt dit, volgens Carla, vertrouwen in zorgverleners en herwaardering van afhankelijkheid. De illusie van de ‘maakbaarheid van de samenleving’ en allerlei wetgeving zal niet bijdragen aan de participatie samenleving. Het gebrek aan visie was ook de belangrijkste kritiek van Wout Schonewille op de transitie in Gouda. ‘participatie is vervangen door bezuiniging, eigen kracht is verworden tot eigen inzet en de transitie in Gouda is een financiële en pragmatische operatie geworden’. Volgens Schonewille is het nu tijd voor transformatie; ‘bezuinigen is korte termijn denken, we moeten de zorg vernieuwen waarbij burger, gemeente en zorgverleners samenwerken.’

De praktijk is anders

De kritische toon was ook aanwezig in de bijdrage van Petra Vennink, die als rolstoelafhankelijke vrouw met de helft minder huishoudelijke hulp verder moet.  Dit werd haar telefonisch meegedeeld wat veel verontwaardiging uit de zaal opriep. Ondanks haar beperking hecht deze MBO-docent aan haar eigen kracht en zoekt ze naar wegen om zelfstandig haar leven vorm te kunnen geven. Hierbij is keuzevrijheid enorm belangrijk. De vrijheid om te kiezen voor passende zorg is volgens Esther de Graaff erg belangrijk. Esther zorgt voor haar zoon met klassiek autisme en vindt dat er veel beter geluisterd moet worden naar ouders; ‘Ik ken mijn kind het beste, ik weet wat hij nodig heeft, ik ben gespecialiseerd in mijn kind’. Als laatste ervaringsdeskundige vertelde Cees van Gelder over het Burennetwerk in Gouda. Zij fungeren als makelaar tussen hulpvraag en aanbod en laten daarmee zien hoe burgerparticipatie vorm kan krijgen in Gouda.

Vragen

Tijdens het gesprek met de zaal bleek dat er allerlei vragen leven in Gouda over de toekenning van het Persoons Gebonden Budget (PGB). Veel mensen hebben nog niets gehoord van gemeente Gouda en weten niet of de noodzakelijke hulp nog blijft bestaan. Ook bleek er veel onduidelijkheid te zijn over de eigen bijdrage, die bij meerdere vormen van zorg op elkaar gestapeld lijkt te worden waardoor mensen in financiële problemen komen.

De informatie over deze avond en vervolgstappen zijn hier te vinden!