Het thema ‘schuldhulpverlening’ is regelmatig door de ChristenUnie op de politieke agenda van Gouda gezet. De afgelopen jaren heeft Anke Huisman verschillende keren aandacht gevraagd voor de lange wachttijd voordat een hulpverleningstraject wordt gestart. Vanuit dezelfde visie heeft op 29 april Wout Schonewille, ondersteund door Jasper Janssen (steunfractielid), art 38 vragen gesteld aan het college van B&W in Gouda.

Onoplosbare schulden

De aanleiding van onze vragen was het onderzoek van de Hogeschool Utrecht en de vragen die de ChristenUnie samen met de PvdA in de Tweede Kamer heeft gesteld. Met name het ‘categoriaal uitsluiten van doelgroepen’ stond hierbij centraal, waarbij staatssecretaris Klijnsma aangaf dat dit niet is toegestaan.

Veel afwijzingen

Uit de beantwoording van de vragen valt op dat er een groot aantal aanvragen voor schuldhulpverlening zijn afgewezen in 2014:

–          Aantal aanvragen: 675 (100%)

–          Alleen informatie verstrekt: -157 (23%)

–          Afgewezen voor ondersteuning: -255 (38%)

–          Aangemeld bij schuldhulpverlener: 262 (39%)

Afhankelijk van hoe je rekent is dus 38% of zelfs 49% afgewezen. De redenen voor deze afwijzing varieert van ‘onvoldoende gegevens’ tot ‘ingetrokken’ of ‘ondersteuning niet mogelijk’. Vanzelfsprekend kunnen we de gemeente Gouda of de schuldhulpverlener niet verantwoordelijk houden voor het gebrek aan motivatie of complexe situaties van deze personen. Tegelijk is het wel de taak van de gemeente om de schuldhulpverlening zo effectief mogelijk in te richten en dit grote aantal afwijzingen roept op z’n minst vragen op.

Wachten op hulp

Wanneer de hulpvraag dan in behandeling wordt genomen ben je er nog niet. Uit de beantwoording van onze vragen blijkt dat in het vierde kwartaal de wachttijd is opgelopen tot 6 weken. Dat betekent dus dat iemand die in de schulden zit nog 1,5 maand moet wachten, en dus de schuld oploopt, voordat er hulp geboden wordt. Met het programma ‘De Deurwaarders’ van RTL op het netvlies kan iedereen zich wat een ellende dat geeft. Daarom is het ook onbegrijpelijk dat Westerbeek als schuldhulpverlener blijkbaar nog steeds de wachttijden niet onder controle heeft.

Preventie

Natuurlijk ligt de eerste verantwoordelijkheid bij de mensen zelf, ook al is het niet altijd hun eigen schuld. Maar als lokale overheid heb je hier wel een taak. Niet alleen voor desbetreffende inwoner van Gouda maar ook voor de samenleving. Het NIBUD heeft uitgerekend dat een huishouden met ernstige schulden ons 100.000 euro kost. Volgens de ChristenUnie is het nodig om meer aandacht te geven aan preventie en te kiezen voor een integrale aanpak van schuldhulpverlening.

De Raadsvergadering van 27 mei 2015 stond in het teken van gemeenschappelijke regelingen en adviesorganen voor het sociaal domein. Een lange en voor sommigen taaie avond met verrassende stemuitslagen.

GASD EN CAR (Wout Schonewille)

Door de decentralisaties is het sociaal domein veranderd en moest er ook een nieuwe structuur komen voor de adviesorganen. De huidige WMO-raad en de CliëntenAdviesRaad WWB kunnen geen advies uitbrengen over bijv. de Jeugdwet of de hele Participatiewet. Daarom heeft het College van B&W voorgesteld om deze beiden uit te breiden tot de Goudse Adviesraad Sociaal Domein en de CAR die dekkend is voor zowel WMO, Jeugdwet en Participatiewet. Als ChristenUnie waren we hier niet enthousiast over omdat het sociaal domein zo veranderd is dat je niet oude structuren moet opwaarderen maar een nieuw adviesorgaan met nieuwe mensen noodzakelijk is.

Tijdens het debat op 20 mei 2015 hebben we dan ook voorgesteld om de volgende speerpunten leidend te laten zijn:

  • Integraal advies. Geen organisatorische knip leggen tussen het beleid (GASD) en de uitvoering (CAR), dat is een papieren werkelijkheid.
  • Deskundig advies. Een goed advies vereist inhoudelijke expertise en ervaring.
  • Breed advies. Het advies moet gaan over WMO, Jeugdwet en Participatiewet.
  • Gedragen advies. Het adviesorgaan moet representatief zijn zodat er een breed gedragen advies gegeven kan worden.

Tijdens het debat werd al duidelijk dat onze voorkeur, per direct 1 adviesorgaan, geen meerderheid zou krijgen. Daarom hebben we samen met de PvdA en de VVD voorgesteld om 1 voorzitter voor zowel GASD als CAR aan te stellen die de opdracht krijgt om toe te werken naar 1 adviesorgaan. Dit amendement is aangenomen net als de amendementen, mede namens de ChristenUnie, om het netwerk van organisaties te betrekken (CDA) en te komen tot een goede evaluatie (SP). Spijtig genoeg was de toezegging van de wethouder aan de ChristenUnie om het opleidingscriterium aan te passen in de profielschets voor de kandidaten vergeten.

Uiteindelijk hebben wij als ChristenUnie toch tegen de verordening moeten stemmen omdat:

  • Wij het principieel oneens zijn met het in stand houden van de bestaande structuur van 2 adviesorganen terwijl het sociaal domein zo veranderd is.
  • Het college van B&W, wat ons betreft, te weinig de inbreng vanuit de gemeenteraad serieus neemt en vasthoudt aan de ingeslagen weg zonder goede argumentatie
  • Er te weinig garanties zijn in de verordening dat we op korte termijn een goed functionerend en breed gedragen adviesorgaan in Gouda hebben.

Indicatoren Sociaal domein (Wout Schonewille)

Voor het goed kunnen toetsen als gemeenteraad of onze beleidsdoelstellingen gehaald worden is een monitor Sociaal domein nodig. De vraag is dan vervolgens; wat wordt er gemeten en op welke manier?

Als ChristenUnie hebben wij tijdens de voorbesprekingen diverse suggesties gedaan die gedeeltelijk zijn gehonoreerd maar misten we toch nog een aantal wezenlijke indicatoren.

De indicator ‘Kwaliteit van leven’ van ouderen en mensen met een beperking is toegevoegd door een amendement van GoudaPositief en ChristenUnie. Hierdoor kunnen we controleren of er een afname is van zelfredzaamheid, vereenzaming, schuldtoename etc.

Daarnaast is ook ons amendement ‘Maatschappelijke inzet’ met een meerderheid aangenomen. Hierdoor krijgen we niet alleen informatie van zorginstellingen die een contract hebben met gemeente Gouda maar ook van andere organisaties, stichtingen en kerken/moskeeën die bijdragen aan het sociaal domein. De betekenis van St. Present, Burennetwerk Gouda, ’t Swanenburghshofje en diaconieën voor onze samenleving komt hiermee ook in beeld. Dit is ook noodzakelijk om de ‘kanteling’ van zorg in beeld te brengen. De participatiesamenleving gaat uit van verschuiving van zorgaanbod van de overheid naar de samenleving. Of deze verschuiving ook daadwerkelijk plaatsvindt kunnen we nu meten door deze indicator.

Op woensdag 1 april besluit de gemeenteraad in Gouda over de Participatienota, hierin wordt de ondersteuning geregeld voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit is één van de taken waar de gemeente verantwoordelijk voor is geworden door de decentralisaties.

Participatie

Voor de ChristenUnie betekent dit meedoen. Wij geloven niet in ‘uitgerangeerd zijn’ of ‘aan de kant staan’. Wij geloven in het unieke van elk mens en de meerwaarde die elk uniek mens heeft voor de ander.  En daarom zijn we aan elkaar gegeven, juist vanuit het besef dat iedereen kwetsbaar is er geen mens is zonder een beperking.

Dit besef mag wat de ChristenUnie betreft meer leidend zijn in deze nota. Met alle goede intenties is het toch teveel geschreven vanuit economie en budget. Dat maakt dat ons debat over participatie versmald tot wat Norman Davies al schreef:

‘De politiek wordt gereduceerd tot een debat over verdeling van goederen en de jeugd leert dat bezittingen alleen voldoende is voor geluk’.

Begrippen als loonwaarde en verdiencapaciteit doen tekort aan mensen, alsof de waarde van een mens bepaalt wordt door hun inkomen.

Een tweede aspect wat ons stoort is de onuitgesproken suggestie dat ‘deze mensen’ zich onvoldoende inspannen. Alsof je ervoor kiest om een beperking te hebben, alsof je ervoor kiest om werkeloos thuis te zitten.

Daarom willen we graag oproepen dat zowel in beleid als in de uitvoering er met respect gecommuniceerd wordt over en met onze medemensen, en dat waar nodig de negatieve denkwijze en benadering van deze medemensen gecorrigeerd wordt.

Tegelijk beseffen wij dat mensen de situatie waar ze, ongewenst in terecht zijn gekomen, zijn gaan accepteren. En deze situatie soms als normaal gaan beschouwen en hun uitkering of ondersteuning als ‘recht’ zijn gaan ervaren. En daarom steunen wij ook de inzet van een inclusieve samenleving waarin iedereen bijdraagt naar vermogen en zich actief inzet voor eigen levensonderhoud. Wat de ChristenUnie betreft gaat het om ‘betrokken op mensen maar streng voor profiteurs’.

Vanuit deze visie willen we nog een aantal punten meegeven om te bespreken:

Beschut werk

Wij twijfelen zeer of het aantal van 4 beschutte plekken niet teveel ingegeven is door bezuinigingsdrift in plaats van realiteit.

Daarbij ook de vraag of het uitsluiten van lokale ondernemers als partners voor deze doelgroep terecht is. Gemeente Zuidplas maakt daar een andere keus in.

Innovatie

Wij missen echt de innovatie, het ‘nieuwe denken’. Nu lijkt het vooral alsof we een nieuwe wet met nieuwe taken hebben maar met de oude instrumenten. Waarom niet inzetten op pilots die zich al bewezen hebben in andere gemeenten?

Werkgevers

We verwachten veel van ondernemers, werkgevers. Maar de benadering is wat de ChristenUnie teveel vanuit ‘kaders stellen en vervolgens ondernemers uitnodigen om binnen deze kaders hun bijdrage te leveren’. Draai het eens om: inventariseer de behoeften en faciliteer werkgevers. Dat mag wat ons betreft zelfs betekenen dat de loonkostensubsidie verhoogd wordt (waar mogelijk), dat is beter dan een extra uitkering.

Debat

Tijdens het debat is ook gesproken over ‘ontschotting’ waarmee bedoeld wordt dat tussen de WMO, de Jeugdwet en de Participatiewet de schotten worden weggenomen. Een prima idee want hierdoor kan de noodzakelijke vernieuwing van het sociaal domein in gang gezet worden. Als ChristenUnie hebben wij hierbij wel wat kanttekeningen geplaatst.

Het is niet realistisch om te verwachten dat budget uit de WMO het tekort bij de Participatiewet kan opvangen aangezien onduidelijk is of het budget bij de WMO toereikend is.

Een tweede aandachtspunt is de controlerende taak van de gemeenteraad. Als budget flexibel ingezet wordt is niet meer te controleren of taakstellingen binnen het budget gehaald worden.

Als ChristenUnie verwachten we dus meer van ‘ontschotting van uitvoering ipv budget’. Wees flexibel in beleid en procedures en maak budget traceerbaar.

Moties

Als ChristenUnie zullen we, in samenwerking met andere partijen, proberen om de nota te verbeteren met moties en amendementen.

Wout Schonewille

Bekijk hier de webcast met de bijdrage van Wout Schonewille

Tijdens een druk bezochte thema avond over ‘Zorg in Gouda’ bleek dat er nog veel onduidelijkheid is over PGB. Ook was er veel onvrede bij de meer dan 70 bezoekers over de halvering van de huishoudelijke hulp in Gouda. Naast inbreng van Carla Dik-Faber (Tweede Kamerlid) en Wout Schonewille (Raadslid) waren er bijdragen van 3 ervaringsdeskundigen.

Beleid was goedbedoeld

‘Er moet meer samenleving in de zorg komen’ volgens Carla Dik-Faber; ‘anders wordt de zorg onbetaalbaar en moet de generatie na ons hun halve inkomen hieraan besteden.’ Transformatie van de zorg is dus noodzakelijk maar helaas is er geen goed debat gevoerd over de visie op de zorg. Om de decentralisatie te laten slagen vraagt dit, volgens Carla, vertrouwen in zorgverleners en herwaardering van afhankelijkheid. De illusie van de ‘maakbaarheid van de samenleving’ en allerlei wetgeving zal niet bijdragen aan de participatie samenleving. Het gebrek aan visie was ook de belangrijkste kritiek van Wout Schonewille op de transitie in Gouda. ‘participatie is vervangen door bezuiniging, eigen kracht is verworden tot eigen inzet en de transitie in Gouda is een financiële en pragmatische operatie geworden’. Volgens Schonewille is het nu tijd voor transformatie; ‘bezuinigen is korte termijn denken, we moeten de zorg vernieuwen waarbij burger, gemeente en zorgverleners samenwerken.’

De praktijk is anders

De kritische toon was ook aanwezig in de bijdrage van Petra Vennink, die als rolstoelafhankelijke vrouw met de helft minder huishoudelijke hulp verder moet.  Dit werd haar telefonisch meegedeeld wat veel verontwaardiging uit de zaal opriep. Ondanks haar beperking hecht deze MBO-docent aan haar eigen kracht en zoekt ze naar wegen om zelfstandig haar leven vorm te kunnen geven. Hierbij is keuzevrijheid enorm belangrijk. De vrijheid om te kiezen voor passende zorg is volgens Esther de Graaff erg belangrijk. Esther zorgt voor haar zoon met klassiek autisme en vindt dat er veel beter geluisterd moet worden naar ouders; ‘Ik ken mijn kind het beste, ik weet wat hij nodig heeft, ik ben gespecialiseerd in mijn kind’. Als laatste ervaringsdeskundige vertelde Cees van Gelder over het Burennetwerk in Gouda. Zij fungeren als makelaar tussen hulpvraag en aanbod en laten daarmee zien hoe burgerparticipatie vorm kan krijgen in Gouda.

Vragen

Tijdens het gesprek met de zaal bleek dat er allerlei vragen leven in Gouda over de toekenning van het Persoons Gebonden Budget (PGB). Veel mensen hebben nog niets gehoord van gemeente Gouda en weten niet of de noodzakelijke hulp nog blijft bestaan. Ook bleek er veel onduidelijkheid te zijn over de eigen bijdrage, die bij meerdere vormen van zorg op elkaar gestapeld lijkt te worden waardoor mensen in financiële problemen komen.

De informatie over deze avond en vervolgstappen zijn hier te vinden!

Gouda heeft een uitdaging met de infrastructuur. Onze bodem is niet zo sterk, het fundament voor riool, wegen en gebouwen is kwetsbaar. En dit heeft allerlei vervelende consequenties voor onze burgers en is een forse kostenpost op de gemeentebegroting.

Maar Gouda heeft ook een probleem met een andere infrastructuur. Ook hiervoor geldt dat het fundament aan het afbrokkelen is, dat de bodem kwetsbaar is.

De sociale infrastructuur, het totaal van voorzieningen die burgers gebruiken bij de inrichting van hun bestaan, is in gevaar. Het individualisme en egocentrisme is altijd al een bedreiging geweest. Want als het voortbestaan van voorzieningen afhankelijk wordt van individuele wensen dan is het ‘samen-leven’ voorbij. Als de persoonlijke portemonnee belangrijker wordt dan de ‘mede-burger’ is de gemeenschap failliet.

Maar vandaag de dag wacht een andere bedreiging. De terugtredende overheid is een forse uitdaging voor de samenleving maar wordt desastreus als diezelfde overheid zich ook terugtrekt uit deze ‘omslag in denken’.

De decentralisaties, als typerend voor een terugtredende overheid, is een noodzakelijkheid. Niet alleen uit kosten oogpunt maar juist omdat de regie bij de burger hoort en niet bij overheden of hulpverleners. Maar dat ontslaat de lokale overheid niet van haar taak om deze transformatie goed te begeleiden en vooral te faciliteren.

Een nieuw gebouw neerzetten zonder heipalen is niet alleen dom en gevaarlijk maar geeft op termijn ook ongewenste kostenposten.

Jezelf als lokale overheid nu rijk rekenen door zonder visie te bezuinigen creëert onbetaalde rekeningen voor een komende generatie. Daarom is het zaak om als gemeente te investeren in de ‘heipalen’ van de samenleving.

De ‘heipalen’ van de samenleving die wij ‘sociale infrastructuur’ noemen zijn:

  • Participatie: niemand aan de zijlijn
  • Context: aansluiten bij de eigenheid
  • Preventie: voorkomen beter dan genezen
  • Nabijheid: menselijke relaties en contact
  • Integraal: samenhang en holistische benadering
  • Structureel: geen adhoc beleid of eenmalige acties
  • Innovatie: anticiperen op sociale vraagstukken

De lokale overheid kan deze ‘heipalen’ vorm geven door het faciliteren van het verenigingsleven, vrijwilligerswerk en burgerkracht. Maar vooral is het nodig dat de gemeente een duidelijke ‘sociale agenda’ ontwikkeld die handen en voeten geeft aan zowel de eigen verantwoordelijkheid als ook het faciliteren van burgerkracht.

Gouda – De voorgenomen bezuiniging op de Wijkteams van Gouda roept veel weerstand en onbegrip op. Een herbezinning op de klassieke wijkaanpak is volgens de ChristenUnie niet het probleem maar wel de manier van communiceren en het gebrek aan alternatieve vormen voor burgerparticipatie. Daarom heeft Wout Schonewille geprobeerd om een oplossing te vinden die door een meerderheid van de gemeenteraad gesteund wordt.

Wijkteams

Al tientallen jaren spelen de wijkteams in Gouda een belangrijke rol bij de leefbaarheid in de stad. Naast platform voor informatie en adviesrecht is het wijkteam onmisbaar voor burgerparticipatie. Door middel van dit soort platformen kunnen burgers meedenken met de gemeente en soms tegengas geven over verkeersveiligheid, inrichting van de wijk, groen en veiligheid. Maar de belangrijkste functie van de wijkteams is volgens de ChristenUnie de investering in de sociale leefbaarheid door organiseren van activiteiten, signaleren van zorgen en omzien naar elkaar.

Kadernota

In de Kadernota 2015 -2018 wordt er niet alleen zo’n 70% van het budget wegbezuinigd bij de wijkteams, ook is er nog geen plan hoe burgerparticipatie in 2015 vorm moet krijgen. Deze bezuiniging is dan ook getypeerd als een politieke keuze zonder een evaluatie en onderbouwing. Er is blijkbaar veel onwetendheid over burgerparticipatie en de manier hoe sociale samenhang vorm krijgt. Dit bleek uit de reacties van coalitiepartijen tijdens de bespreking van de Kadernota op 9 juli. Incidentele burgeractiviteiten werden gelijk gewaardeerd als de structureel investering vanuit de wijkteams. Er werd gesuggereerd dat sociale teams (professionele hulpverleners) prima taken van de wijkteams konden oppakken, dit staat echter haaks op meer burgerparticipatie en geeft onnodige kosten.

Motie

In een poging om een goede oplossing te vinden voor de wijkteams en te voorkomen dat de sociale infrastructuur in 2015 schade oploopt heeft de ChristenUnie contacten gelegd met andere partijen. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een gezamenlijke motie van PvdA en ChristenUnie die steun had van de meerderheid in de raad. Spijtig genoeg heeft de PvdA in tweede instantie hun steun weer ingetrokken en is met een eigen motie gekomen. Deze motie van PvdA gaat echter voorbij aan de specifieke rol van de wijkteams en is niet meer dan een herbevestiging van het college standpunt.

Toekomst

De ChristenUnie maakt zich ernstig zorgen over de toekomst van de leefbaarheid in Gouda. Vanaf 2015 wordt er veel verwacht van burgers en hun ‘eigen kracht’ maar dat vraagt wel om een cultuuromslag in denken. Wout Schonewille: ‘het is naïef om te denken dat vanaf 1-1-2015 alle Gouwenaren actieve vrijwilligers worden die als burger participeren. De gemeente blijft verantwoordelijk voor de leefbaarheid in de stad en moet dit faciliteren. Sociale samenhang ontstaat niet vanzelf, dat vraagt om een investering van de gemeente Gouda’.

Gouda – Als afsluiting van de week van Zorg en Welzijn presenteerde de ChristenUnie zaterdag 15 maart een Actieplan ‘Uw zorg is onze zorg’ als een recept voor blijvende betaalbare zorg dichtbij mensen. Wout Schonewille heeft namens de ChristenUnie Gouda dit plan overhandigd aan ’t Swanenburghs Hofje om vrijwilligers en mensen in de zorg, hulpverleners en hulpvragers, een hart onder de riem te steken.

‘We staan aan de vooravond van grote veranderingen in de zorg. Dat is niet alleen nodig omdat de zorg anders onbetaalbaar wordt maar voor de ChristenUnie geldt vooral dat het recht doet aan de gemeenschapskracht.’ Volgens Wout Schonewille is de zorg nu teveel opgesloten in instituties en bureaucratie wat een enorme afstand geeft naar de zorgvrager. Nu de zorgtaken op het bordje van de gemeente komen wil ChristenUnie Gouda dat de menselijke maat leidend is.

De komende vier jaar wil Wout Schonewille, de zorgexpert binnen de fractie, daarom dat er in Gouda keuzevrijheid blijft in de zorg. ‘Effectieve zorg sluit aan bij de identiteit van de zorgvrager en ook het Persoonsgebonden Budget moet blijven bestaan’. Ook moet er volgens de ChristenUnie  een verbinding gelegd worden tussen formele en informele zorg. Professionals en vrijwilligers moeten goed met elkaar samenwerken. Er zijn vele vrijwilligers werkzaam in de zorg en die zijn van grote waarde voor de zorg en dat wil ChristenUnie Gouda waarderen met een taart. Namens het bestuur van ’t Swanenburghs Hofje, een eeuwenoud hofje van waaruit mensen met maatschappelijke en psychosociale problemen worden begeleid, nam Gert Vink de taart en het actieplan in ontvangst. Schonewille: ‘al die vrijwilligers zoals bij ’t Swanenburghs hofje, Stichting Present en in de zorginstellingen in Gouda verdienen het om in de schijnwerpers gezet te worden’.