De spreidingswet is 23 januari 2024 aangenomen. Deze wet geeft gemeenten, naast het Rijk, de wettelijke taak om asielopvangvoorzieningen te bieden. Het doel van de spreidingswet is om voldoende plekken te realiseren om iedereen, die zich in Ter Apel meldt, op te vangen én zorg te dragen voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen over gemeenten.

Op basis van de asielprognoses van het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft het COA berekend dat er begin 2025 26.250 opvangplekken voor Zuid-Holland, inclusief 1.739 AMV-opvangplekken nodig zijn. Dit komt neer op 407 opvangplekken voor Gouda.

Samen met het CDA stelden wij op 23 januari 2024 vragen, om de impact van deze wet voor gemeente Gouda helder te krijgen.

Opvangcapaciteit Gouda
In de bestuursovereenkomst met COA is een maximale opvangcapaciteit vastgelegd van 350 asielzoekers, voor de eerste vijf jaar, waarvan 50 voor alleenreizende minderjarige vluchtelingen. In november 2023 waren er 208 plekken in de units beschikbaar. Uit de beantwoording van onze vragen op 30 januari 2024 blijkt dat er een nieuwe bestuursovereenkomst nodig is als er extra plekken nodig zijn.

Aanvraag extra opvangcapaciteit
Op 5 maart 2024 werd de gemeenteraad geïnformeerd over het voorgenomen besluit van de burgemeester en wethouders om het aantal opvangplekken voor asielzoekers vanaf halverwege 2025 op te hogen van 350 naar 407 opvangplekken, waarvan maximaal 35 (in plaats van 50) opvangplekken bestemd zijn voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Deze extra opvangplekken zijn nodig om te voldoen aan de spreidingswet.

Verbouwing
De ophoging van het aantal opvangplekken kan plaatsvinden zodra de verbouwing van het Molenwiekpand gereed is, maar dat duurt langer door de vondst van asbest. Het COAverwacht in het eerste kwartaal van 2025 klaar te zijn. Vóór 30 juni 2025 moeten gemeenten hun toegezegde opvangplekken beschikbaar hebben. De gemeente Gouda gaat er vanuit dat het AZC Molenwiek voor deze datum verbouwd is, zodat Gouda kan voldoen aan de toegezegde opvangplekken. De gemeente is hierbij afhankelijk van het COA.

Wijziging in bouwplannen
Onlangs heeft het COA aangegeven dat in het pand maximaal 286 opvangplekken kunnen worden gerealiseerd. Uit technisch onderzoek blijkt het gebouw constructief niet geschikt te zijn voor het realiseren van een extra verdieping. Een deel van de units die ingezet zouden worden voor andere doeleinden, zoals de unieke mix van wonen, werken, onderwijs en ontmoeten om een “AZC plus” te kunnen realiseren, moeten nu ingezet worden om aan de afspraken te kunnen voldoen.

Voorzieningen
Wij vroegen in januari 2024 hoe zorg gedragen gaat worden voor een goede kwaliteit van de opvang en voorzieningen (passend onderwijs, leer-werktrajecten, stages, gezondheidszorg, dagbesteding en begeleiding) ook wetende dat de verbouwing van Molenwiek enige vertraging heeft opgelopen door de vondst van asbest en er daardoor geen activiteitenruimte op de Molenwieklocatie beschikbaar is voor ontspanning, ontmoeting, Nederlandse les en trainingen.

Vanaf begin oktober 2023 is de ‘meedoenbalie’ op het AZC geopend. Hier kunnen bewoners terecht voor een gesprek met een programmabegeleider vanuit het COA, die hen verder helpt naar voornamelijk activiteiten zoals sport en recreatie. In aanvulling op de ‘meedoenbalie’ is een goudse werkconsulent en een ‘goudse liaison’ aanwezig. Zij koppelen actief bewoners aan vrijwilligerswerk, leerervaringsplekken en waar mogelijk betaald werk. Vanaf eind 2023 is een tijdelijke activiteitenruimte in gebruik genomen in het pand naast de Molenwieklocatie. Hier is plek voor ontspanning, ontmoeting, Nederlandse les en trainingen.

Door de beperktere ruimte in het Molenwiekpand en de hogere aantallen opvangplekken blijft er minder ruimte op locatie over voor de ‘Goudse plus’. Met het COA wordt onderzocht of het mogelijk is de reeds ingezette activiteiten uit te breiden. Medio 2024 zal hier meer duidelijkheid over zijn.

Impact Goudse zorg- en onderwijsvoorzieningen
Wij vroegen of het college een inschatting kon geven van de impact van deze wet op de Goudse zorg- en onderwijsvoorzieningen, ook rekening houdend met de wetenschap dat een beroep wordt gedaan op Goudse voorzieningen door gemeenten uit de regio.

Het volgende is aangegeven: De eerstelijns zorg zal naar verwachting niet extra worden belast dan op dit moment al het geval is. Dit omdat COA verantwoordelijk blijft voor de zorg voor de mensen in het AZC. De tweedelijns zorg en jeugdzorg zal naar verwachting wel extra belast worden. De impact van deze opgave zal regionaal verder onderzocht worden.

Voor primair en voortgezet onderwijs wordt een extra beroep gedaan op Gouda, ook vanuit de regio. Dit levert zeker voor de ISK (internationaal schakelonderwijs op VO-niveau) een grotere inspanning op het gebied van onderwijs op. De komende periode zullen de onderwijscoördinatoren de impact van de spreidingswet analyseren.

Werk voor asielzoekers
Sinds november 2023 mogen asielzoekers langer dan 24 weken per jaar werken, als hun asielaanvraag minstens 6 maanden in behandeling is en de werkgever een tewerkstellingsvergunning heeft. Het komt voor dat asielzoekers met werk, overgeplaatst worden naar andere AZC’s, wat integratie en kans op werk vermindert. Er wordt door Gouda actief gelobbyd bij het ministerie, het COA en andere kanalen om zoveel mogelijk aan Gouda gekoppelde statushouders naar de Molenwiek te verhuizen én zo min mogelijk onverwachte overplaatsingen van asielzoekers uit te laten voeren.

Eerdere blogs over dit onderwerp
Oktober 2023April 2023 & Maart 2024

Vorige week werd bekend dat het COA het gebouw De Molenwiek wil aankopen voor de vestiging van een AZC. Afgelopen maandagavond werd de commissievergadering gehouden waarin de raadsleden wensen en bedenkingen konden indienen. Namens ChristenUnie Gouda  nam ik (Lennart Visser) samen met Mirjam Roos deel aan deze vergadering. Als woordvoeder sprak ik namens ChristenUnie Gouda het volgende statement en wensen uit.  

 

Statement ChristenUnie Gouda uitgesproken tijdens de commissievergadering Wensen en bedenkingen COA verzoek AZC Molenwiekgebouw  

De nood voor opvang van vluchtelingen is hoog. We zien de beelden dagelijks op televisie, in de media. Wij vinden dat wij hier als samenleving wat mee moeten. We moeten onze verantwoordelijk nemen en onze ogen niet sluiten of ons laten leiden door angstgevoelens! We vinden het daarom als ChristenUnie Gouda belangrijk dat we als stad gastvrij en herbergzaam zijn en onze stad en ons hart openen voor toekomstige bewoners, vanuit de gedachte dat ieder mens waardevol is en er mag zijn en mee mag doen.  Dit vanuit een positieve basishouding, waarin we zaken goed regelen en daarbij ook voluit oog hebben voor huidige inwoners en gevoelens die er daarbij kunnen leven.  

Naast het belang van een participatietraject zoals genoemd willen we concreet een aanspreekpunt voor als er dingen goed gaan, complimenten, betrokkenheid, maar ook voor als er dingen niet goed gaan, vragen, klachten en dergelijke. Een laagdrempelig aanspreekpunt waar mensen naar toe kunnen. 

Ook onderstrepen we het punt van de dagactiviteiten. Welbevinden van mensen wordt vergroot als mensen zinvol bezig zijn. Dat vinden wij een onmisbaar punt.  

We willen een heldere toekomstvisie voor permanente vestiging en we willen een evaluatie na 2,5 jaar op basis van vooraf opgesteld besliscriteria. Het moet van tevoren duidelijk zijn op basis waarvan we gaan beslissen, zodat dat niet onduidelijk is.   

 

Van de drie wensen werd het punt over het laagdrempelige aanspreekpunt aangenomen en is daarmee opgenomen in de lijst met wensen en bedenkingen.  

De inbreng die ik deed namens ChristenUnie Gouda is hieronder terug te kijken of via deze link: Statement ChristenUnie Gouda over asielzoekerscentrum COA gebouw De Molenwiek