Lenen voor een koopwoning 

Ik begin maar weer met een voorbeeld uit mijn eigen omgeving. Mijn dochter is voorzichtig aan het kijken naar een andere koopwoning. Als je voor het eerst een woning koopt heeft eigenlijk niemand er problemen mee als dat bijna helemaal met geleend geld wordt betaald. Ja, je moet natuurlijk wel de rente en aflossing kunnen betalen uit je eigen inkomsten. En je moet een deel “eigen geld” hebben. Afgelopen week had zij een afspraak met een hypotheekadviseur die met haar ging uitrekenen wat ze kan gaan lenen.

Het kopen van een auto 

Voor een huis vinden we het gewoon om geld te lenen, voor een auto is het al minder gebruikelijk. Ook al gaat de auto een aantal jaren mee, toch zullen veel mensen die auto met gespaard geld willen kopen. Dat is lastig genoeg. Want zeker met de overgang naar elektrische auto’s de komende jaren betekent het dat de volgende (tweedehands) auto waarschijnlijk fors duurder gaat worden. En dan moet je ook nog rekeningen houden met inflatie. Dat sparen doe je van je normale inkomen. Dat betekent dat je minder kunt uitgeven aan andere leuke dingen, zoals hobby’s, sport en uitgaan.  

Natuurlijk, als je gaat lenen hoef je niet vooraf te sparen, maar doe je dat eigenlijk achteraf. Een nadeel, je betaalt wel rente. Het voordeel is dat de inflatie de pijn steeds kleiner maakt. Datzelfde geld ook voor de gemeente Gouda. 

En, leent de gemeente Gouda nu te veel? 

Geld lenen bij de bank doe je dus om grote uitgaven mee te doen. Grote uitgaven voor zaken die lang meegaan zoals gebouwen en bijvoorbeeld auto’s (Investeringen). Voor de gemeente Gouda horen daar ook minder vanzelfsprekende dingen bij zoals riolering, bruggen en wegen.  Van een woonhuis zijn we gewend dat die een leven lang meegaat. Voor investeringen die de gemeente doet is dat veel minder vaak waar. Scholen raken verouderd en moeten opnieuw worden gebouwd of fors worden opgeknapt. En ophogen? U en ik hebben daar regelmatig last van.   

Zoals ik in de vorige aflevering van deze reeks al vertelde heeft de gemeente Gouda behoorlijk veel bezit. Maar de vraag blijft hoeveel mag de gemeente daarvan nu met geleend geld betalen?  

Gelukkig hebben ook gemeenten een adviseur. De vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG). Die heeft een norm vastgesteld wanneer zij vinden dat lenen nog gezond is. Ook de VNG kijkt, net als de adviseur bij het kopen van een woonhuis, of er voldoende geld binnenkomt om de lening terug te kunnen betalen. De VNG vindt het gezond als er niet meer dan 90% van het inkomen wordt geleend. In Gouda was dat in 2022 het geval.  

Het geleende bedrag eind 2022 van 235 miljoen was minder dan 71 % van de inkomsten. Volgens de VNG wordt het boven de 90 % oppassen en boven de 130 % wordt het ongezond.  

Conclusie 

De gemeente Gouda leent volgens de norm van de VNG dus niet te veel en is op dit moment gezond. 

Blijft de gemeente Gouda gezond? 

In mijn vorige uitleg over het huishoudboekje van de gemeente Gouda deel 2 gaf ik het voorbeeld hoe het uitstellen van investeringen een probleem kan opleveren. Als je moet gaan inhalen kom je geld tekort. Dat lijkt ook het geval in onze mooie gemeente Gouda. In de begroting voor de jaren 2023 tot en met 2027 wordt namelijk een schatting gemaakt van wat er de komende vijf jaar allemaal moet worden aangeschaft. Dat is bij elkaar een bedrag van 217 miljoen euro. Bijna evenveel als wat er nu als waarde in de boeken staat.  

Het is niet moeilijk om te voorspellen dat de schuld dan uitkomt boven de gezonde groene zone van de 90 %. Een mogelijke oplossing is om de investeringen, als dat verantwoord kan uit te stellen. 

Kan dat? Of zijn achterstallige investeringen de oorzaak? Het is maar hoe je er tegenaan kijkt. Belangrijke posten zijn de investeringen in verouderde scholen, het op orde brengen van de riolering en het aanpassen van de bezittingen aan de klimaatdoelen. Een deel daarvan is achterstallig en een deel daarvan zijn ook nieuwe doelstellingen en nieuwe regelgeving vanuit het rijk waar de gemeente zich aan moet houden. 

Op de lange termijn moeten we dus oppassen dat de gezondheid van de gemeente niet te ver achteruitgaat door te veel te lenen.  

Deel 1 https://cugouda.nl/het-huishoudboekje-van-de-gemeente-gouda/ 

Deel 2 https://cugouda.nl/het-huishoudboekje-van-de-gemeente-gouda-deel-2/