Vandaag 25 september 2023, is het 8 jaar geleden dat de wereld de Duurzame Ontwikkeldoelen onarmde (ook wel de Sustainable Development Goals – SDG’s). Zeventien doelen die ons op weg helpen naar een inclusieve, rechtvaardige en duurzame maatschappij in 2030. Om dat in de kijker te zetten, wordt jaarlijks op 25 september de SDG-vlag gehesen. Ook bij het Huis van de Stad, wappert deze vlag.

De vlag is een symbolisch teken om aan te geven dat Gouda op meerdere punten actief is om bij te dragen aan een rechtvaardigere wereld. Gouda staat ook vermeld op de lijst global goals gemeenten. https://vng.nl/artikelen/overzichtskaart-van-global-goals-gemeenten

Brede welvaart en SDG’s
Traditioneel gezien kijken economen bij het meten van de welvaart van een land naar het bruto binnenlands product (bbp). Het bbp is de economische indicator die gebruikt wordt voor de stand van de economie. Het bpp maakt geen onderscheid tussen economische activiteiten die de levensstandaard van mensen werkelijk verbeteren en economische activiteiten die dat niet doen. Het concept brede welvaart vloeit voort uit de gedachte dat welvaart om méér gaat dan het bbp. Brede welvaart richt zich niet alleen op economische groei en de materiële welvaart, maar biedt een bredere blik op de kwaliteit van het leven en andere welvaartsaspecten zoals wonen, gezondheid, veiligheid, onderwijs, zorg en de kwaliteit van natuur en leefomgeving. Deze thema’s worden vaak gemeten met kwantitatieve indicatoren.

Steeds meer gemeenten zien SDG’s als bruikbaar kompas bij het streven naar brede welvaart, oftewel het in balans brengen van sociale, economische en fysieke doelstellingen. Voor het monitoren van beleid zijn de SDG’s relevant omdat zij de afzonderlijke thema’s binnen de brede welvaart beschrijven. Deze doelen vormen zo een goede kapstok om de indicatoren aan te koppelen.

Van de onderliggende streefdoelen van de Global Goals kan, volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), 65% niet worden behaald zonder actie van lokale overheden. De VNG heeft, voor Nederlandse gemeenten, een standaard set van indicatoren ontwikkeld om (gemeentelijk) beleid te monitoren. Deze integrale indicatorenset maakt gebruik van openbare databronnen, van bijvoorbeeld het CBS, politie, UWV, KvK en de Klimaatmonitor. Verder helpen deze indicatoren om inzichtelijk te maken hoe gemeentelijke activiteiten bijdragen aan het realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen.

Motie indicatoren in de programmabegroting 2024
Vanuit de gedachte, ‘meten is weten’ én door het inzichtelijk maken, kun je verantwoording afleggen en bijsturen. Daarom is in de programmabegroting 2024 van Gouda een nieuwe set aan eigen indicatoren opgenomen, waarbij is aangegeven dat SDG’s en de bijhorende indicatorenlijst van de VNG, Gouda een overkoepelende kapstok heeft geboden om te komen tot een nieuwe lijst van indicatoren voor in de begroting.

Wij vinden het heel waardevol dat een aantal indicatoren opgenomen zijn. Echter, een deel van de indicatoren uit de VNG-set is in de Goudse set niet of in aangepaste vorm overgenomen en er zijn geen streefwaarden of prioriteiten in de SDG-doelstellingen gemaakt. Omdat het volgens ons wenselijk is dat de brede welvaart van de gemeente zo objectief mogelijk in kaart wordt gebracht en zo ook vergelijkbaar is met andere gemeenten, is, middels een motie, die is ingediend op 3 juli, de laatste raadsvergadering voor het zomerreces, het college verzocht om het volledige VNG-model aan indicatoren te volgen. https://www.waarstaatjegemeente.nl/dashboard/sustainable-development-goals/sustainable-development-goals–global-goals-

De wethouder gaf als reactie op deze motie aan:
‘Fijn dat deze wens ook leeft in de raad en dat er aandacht is voor de Global Goals / Brede Welvaart. De indicatoren die in de begroting zijn opgenomen zijn gekoppeld aan de doelstellingen uit de begroting. Daarvoor zijn de VNG-indicatoren als uitgangspunt gebruikt. Echter voor een aantal doelstellingen zijn geen passende VNG-indicatoren beschikbaar, dus is gekozen voor andere indicatoren die wel aansluiten op de doelstellingen.  Voor het monitoren van de 17 Global Goals wordt een apart dashboard op Gouda in Cijfers ingericht. Daar wordt per Global Goal de lijst van de VNG overgenomen, indien de indicatoren actueel en beschikbaar zijn. Daarnaast wordt dit dashboard aangevuld met indicatoren vanuit de Regionale Klimaatmonitor en de Regionale Brede Welvaartsmonitor. Ook indicatoren die eventueel voortkomen uit het integraal duurzaamheidsplan zullen worden opgenomen in dit dashboard. De motie verzoekt het college daarnaast om de raad in gesprek te gaan hoe het zo verkregen inzicht in de brede welvaart in Gouda kan ingezet worden om doelen en prioriteiten te stellen. Verschillende gemeenten stellen een jaarlijkse monitor of staat van de stad op die zij voorafgaand aan de kadernota naar de raad sturen. Bij zo’n document zou Brede Welvaart of de Global Goals als kapstok gebruikt kunnen worden. Ons voorstel zou zijn om de suggestie te doen om hier in Q3 met de commissie bestuur over in gesprek te gaan.’

Vanwege deze toezegging van de wethouder, is de motie ingetrokken.

Gouda toekomstvisie 2030
Al in februari 2018 is besloten een toekomstvisie voor Gouda 2030 op te stellen. De visie, welke is vastgesteld op 18 juni 2019, geldt als stip op de horizon en de ambities als richtingen waarop Gouda zich de komende jaren kan profileren. Er zijn vier toekomstambities gedefinieerd, bij elke ambitie wordt een beeld geschetst van Gouda in het jaar 2030. De ambities zijn gekoppeld aan de SDG’s, SDG’s om de duurzame ontwikkeling per ambitie duidelijk weer te geven. Het uitgangspunt is dat Gouda een stad moet zijn die met voorspoed wordt doorgegeven aan de toekomstige generaties. De indicatoren zoals deze nu opgenomen gaan worden in de begroting voor 2024, werken dit verder uit.

MVOI-ontwikkeltraject inclusief ondertekenen Manifest MVOI
Vandaag, 25 september 2023 is ook het manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (hierna MVOI) ondertekend. Met het ondertekenen van het manifest committeert de gemeente zich tot het opstellen van een Actieplan MVOI, monitoren van de voortgang en het jaarlijks rapporteren aan het Rijk. Door maatschappelijk verantwoorde producten en diensten te kopen creëert de overheid marktvraag naar duurzame, sociale en innovatieve producten, werken en diensten. Dit geeft een impuls aan marktpartijen om te innoveren en hun aanbod te verduurzamen. Daarnaast draagt het inkopen van maatschappelijk verantwoorde producten en diensten bij aan het behalen van de in het bestuursakkoord opgenomen doelen. Waaronder reductie van CO2-emissie met als einddoel CO2-neutraal in 2040, bevordering van de biodiversiteit en aandacht voor klimaatadaptatie. Ook wordt met het opstellen van een actieplan concreet invulling gegeven aan het zijn van een Global Goals gemeente. Het MVOI en de SDG’s richten zich op dezelfde maatschappelijke doelen.

Gouda Fairtrade gemeente sinds 2011
Fairtrade Gemeente is een eervolle titel die aangeeft dat een stad bijzonder veel aandacht besteedt aan eerlijke handel. In een Fairtrade Gemeente worden veel fairtrade producten verkocht, gekocht en gebruikt door supermarkten, winkels, horeca, kerken, verenigingen, scholen, gemeente, bedrijven en consumenten. Gemeenten die meedoen geven hiermee aan eerlijke handel een warm hart toe te dragen en werk te maken van economische bevordering in ontwikkelingslanden. Daarmee draagt dit bij aan de SDG’s. De campagne gaat niet uit van traditionele ontwikkelingshulp, maar juist van handel en dan juist eerlijke handel. Boeren en producenten krijgen een gegarandeerde minimumprijs om in basisbehoeften te kunnen voorzien, plus een premie die gebruikt kan worden om te investeren in de eigen gemeenschap.

Circulariteit
Komende periode gaat de gemeenteraad van Gouda aan de slag met circulaire economie. Circulariteit is een breed begrip, Bureau2030 neemt de raad mee in een tweetal sessies, allereerst om de kennis op dit gebied te vergroten en zicht te geven op landelijke richtlijnen en ambities om vervolgens te bepalen welke thema’s voor Gouda relevant zouden kunnen zijn.

Slot
Er gebeurd veel in Gouda. Als ChristenUnie Gouda blijven wij aandacht vragen voor al deze onderwerpen en monitoren we de rapportages, om zo vele initiatieven en ideeën ingebed te krijgen in de organisatiestructuur, op weg naar een rechtvaardige en duurzame maatschappij.

Een verantwoording vooraf

Voor mijn zeer recente pensionering was ik accountant. Met heel lang een kantoor hier in ons mooie Gouda. Van onze beroepsorganisatie moesten we op een gegeven moment bij de jaarrekening een standaard tekst opnemen.

 

Eén van de markante Goudse ondernemers uit die tijd kwam zijn huishoudboekje, de jaarrekening, met mij doornemen. Hij had de verplichte tekst gelezen en kwam met een uitspraak die volgens mij precies de spijker op de kop sloeg.

“Beste Gert” zei hij, “als ik bij de dokter langs ga voor een geneeskundige keuring wil ik graag horen of alles nog werkt zoals het hoort en of ik nog gezond ben. Dat wil ik van jou ook horen over mijn bedrijf. Maar als ik de standaard tekst lees zie ik geen antwoord en moet ik dat juist zelf beoordelen”.

 

Dat was wat mij betreft inderdaad een rake opmerking. In een jaarrekening moet je kunnen zien of lezen of een onderneming nog gezond is en niet ziek. En dat geldt ook voor de jaarrekening van de gemeente Gouda.

 

Voor mij is het lezen van een jaarrekening zoiets als het lezen van een mooi kort verhaal; er zitten diverse lagen in en soms ook een echte plot. Wat willen de hoofdpersonen nu eigenlijk aan de lezer vertellen? Waar zitten de verborgen bedoelingen? En hoe creatief is het boek (lees de jaarrekening) eigenlijk geschreven? Ik ga proberen om u mee te nemen in dat verhaal.

 

Wanneer is een gemeente gezond?

Wanneer is een onderneming en ook de gemeente Gouda nu gezond? Wat mij betreft zijn er drie algemene vragen waar een antwoord op moet worden gegeven.

    1. Ben ik rijk genoeg of; kan ik tegen een stootje als het een keer tegenvalt?
    2. Verdien ik genoeg of; kan ik mijn kosten betalen? (korte termijn gezond)
    3. Houd ik voldoende rekening met nieuwe investeringen of; kan ik als het nodig is ook een nieuwe bestelbus of winkelinventaris kopen? (lange termijn gezond)

 

Is Gouda rijk genoeg?

De gemeente Gouda heeft bezit, zoals het Huis van de Stad, schoolgebouwen, sportvelden en speeltuinen. Daar hoort ook alles wat zichtbaar is bij zoals straatverlichting, straatmeubilair en de aanleg van de straat zelf. In totaal is al dat bezit ongeveer vierhonderd twee en veertig miljoen (442 miljoen) euro waard. Gelukkig zijn de schulden een stuk lager. Die zijn in totaal driehonderd tweeëndertig miljoen (332 miljoen) euro. Het verschil is honderdtien miljoen (110 miljoen) euro, dit is het eigen vermogen van Gouda.

Is Gouda nu rijk (genoeg)? Het is maar hoe je het vertelt. Als je zegt dat Gouda 110 miljoen eigen bezit heeft lijkt het veel, maar als je het omkeert en vertelt dat maar een kwart van de bezittingen van de gemeente met eigen geld is betaald, is het weinig. Of dat zo is zullen we in één van de volgende blogs proberen te analyseren.

 

Houdt Gouda genoeg geld over of juist te veel

Gelukkig heeft de gemeente Gouda na een slechte periode al weer een aantal jaren een overschot. Er komt meer geld binnen dan dat er uitgegeven wordt. In 2022 kwam er driehonderd eenenveertig miljoen (341 miljoen) euro binnen en werd er driehonderdzestien miljoen (316 miljoen) euro uitgegeven. Er bleef dus vijfentwintig miljoen (25 miljoen) euro over. Dat is als bedrag veel en ook als percentage van de totale inkomsten (meer dan 7%). Maar is dat te veel? Ook daarop wil ik een antwoord proberen te geven. Alvast een voorproefje. Op de vraag of een gemeente wel geld over mag houden, zal mijn antwoord zijn dat het wel moet om niet in de problemen te komen.

 

Kan Gouda genoeg investeren

Ik kan me nog een ondernemer herinneren die mij vroeg: “Hoe kan dat nu? Volgens mij verdien ik genoeg, maar ik heb steeds geld tekort.” Dat klopte inderdaad. De ondernemer maakte inderdaad winst, maar was ook veel nieuwe auto’s aan het kopen. Hij had namelijk een aantal jaren voorzichtig aan gedaan en moest nu alles tegelijk vervangen. 

Bij een gemeente kan hetzelfde spelen. Als er te lang wordt gewacht met het vervangen of vernieuwen van bezit, zoals schoolgebouwen of het vervangen van riolering kan het gebeuren dat er onvoldoende op de bankrekening staat en er geld moet worden bij-geleend. Ook de vraag of dat erg is komt in deze serie terug.

 

Mijn conclusie

Ik heb uiteindelijk de betreffende cliënt mijn mening over zijn financiële gezondheid gegeven. Die houd ik netjes voor me, dat valt onder het beroepsgeheim. En de gemeente Gouda? Over 2022 stonden in ieder geval (bijna) alle seinen op groen. Daarover later dus meer.

We zijn al stevig begonnen met het nieuwe seizoen. Thema’s deze periode zijn onder andere Integraal Veiligheidsbeleid, regionale inkoop jeugdzorg en WMO, inpandige fietsenstalling Binnenstad, Ecopark en Duurzaamheidsfonds. Dat betekent dat we veel vergaderingen hebben in deelcommissies en 27 september hierover de besluiten nemen.

De inkoop jeugdzorg en WMO doen we regionaal, met Zuidplas, Waddinxveen, Krimpenerwaard en Bodegraven-Reeuwijk. Het is fijn om ook met de andere ChristenUnie-fracties samen te werken. We stemmen vooraf moties af en kunnen het goed met elkaar vinden. Zo staan we samen sterk om bijvoorbeeld keuzevrijheid voor kleine en christelijke aanbieders te regelen.

De realisatie van het Ecopark, de vervanging van ons huidige afvalbrengstation, is vertraagd en de kosten vallen hoger uit. In de gemeenteraad wordt het gesprek gevoerd over de keuzes wat betreft de afbouw, financiële effecten en mogelijkheden tot besparing en/of genereren van inkomsten op het Ecopark. Wij hechten belang aan de eerdere uitgangspunten, zoals CO2-neutrale bedrijfsvoering van het Ecopark, circulariteit, toekomstbestendigheid, stimulering van afvalscheiding aan de bron, een innamepunt voor kringloop en goede toegankelijk voor mensen met een beperking.

De kadernota Integraal Veiligheidsbeleid 2024-2027 wordt deze weken ook in de gemeenteraad behandeld. Er zijn vier strategische thema’s gedefinieerd en er worden extra investeringen voorgesteld. Het is lastig om concrete doelstellingen te formuleren, waarmee de effectiviteit van de inzet van deze middelen gemeten kan worden. Wij blijven aandacht vragen voor goede verantwoording en evaluatie.
Op dit dossier heeft een betrokken lid uit onze achterban meegelezen. Wij waarderen dit zeer, mocht u/jij ook mee willen lezen op een bepaald dossier, laat het ons gerust weten.

Komende periode gaat de gemeenteraad van Gouda aan de slag met circulaire economie. Circulariteit is een breed begrip, Bureau2030 neemt de raad mee in een tweetal sessies, allereerst om de kennis op dit gebied te vergroten en zicht te geven op landelijke richtlijnen en ambities om vervolgens te bepalen welke thema’s voor Gouda relevant zouden kunnen zijn.

Doneren aan rampgebieden
In sommige gemeentes wordt 1 euro per inwoner gedoneerd voor Marokko. In Gouda is een grote Marokkaanse gemeenschap, dus deze vraag kwam ook bij onze fractie. Bij de aardbeving in Turkije en Syrië hebben we ervoor gekozen om verdeeld te stemmen: twee stemmen voor, want er is hulp nodig daar en twee stemmen tegen, want die hulp is geen (financiële) rol van de gemeenteraad. Wel hebben we iedereen opgeroepen om zelf te doneren.
We willen opnieuw oproepen om geld of spullen te doneren, nu voor de grote rampen die Marokko en Libië getroffen hebben. De aardbeving in Marokko raakt ook Goudse families. De schade en slachtoffers in Libië raken eveneens onze harten én de kleine groep Libiërs in Gouda.

Het huishoudboekje van mijn moeder

Ik kan me uit mijn jonge jaren herinneren dat mijn moeder een huishoudboekje had waarin zij opschreef wat er aan boodschappen was uitgegeven die week. Dat was zo’n 60 jaar geleden. Dat ze in de gaten wilde houden wat er aan geld uitging en binnenkwam was niet zo vreemd. Er moest voorzichtig met geld worden omgegaan. Mijn vader was net begonnen met een eigen administratiekantoor. En in die tijd werd bijna alles nog contant afgerekend.

Mijn ouders kennende zullen ze best samen hebben afgesproken hoeveel er besteed kon worden aan gewone boodschappen. En ook wat er opzij gezet kon worden voor andere zaken zoals kleding en verwarming (toen nog kolen) en grote dingen. Ik denk niet dat mijn moeder verantwoording moest afleggen van wat ze had uitgegeven. Daar was ze een te zelfstandige vrouw voor. Als het niet goed ging kwam ze er zelf wel mee.

Het huishoudboekje van de gemeente

In de gemeenteraad werkt het net zo. Vooraf spreken we met het college van Burgemeester en Wethouders af wat ze de komende tijd met het geld mogen en moeten doen. Dat is het budgetrecht van de Raad. En dat wordt samengevat in de begroting. Een lijvig stuk.

Het bijhouden van het geld dat binnenkomt en dat wordt betaald is ook voor de gemeente Gouda van belang. En zeker voor de gemeenteraad. Want die moeten achteraf vaststellen of het college zich heeft gehouden aan de gemaakte afspraak met de gemeenteraad. Daarin verschilt het dus wel met het huishoudboekje van mijn moeder.

In juli hebben we daarom gesproken over de jaarrekening van de gemeente. De verantwoording van de inkomsten en uitgaven over 2022. Dat is een stuk met maar liefst 195 pagina’s en dan ook nog klein geschreven ook. Daar staat dus heel erg veel in. Toch moeten we als gemeenteraad en als fractie van de ChristenUnie een antwoord geven op de vraag of de uitgaven en inkomstenen volgens de gemaakte afspraken zijn gedaan. Dat doen we door de jaarrekening goed te keuren. En dat hebben we dit jaar als gemeenteraad ook gedaan.

Een uitleg bij de financiële huishouding van de gemeente Gouda

In de komende maanden wil ik een aantal blogs schrijven over dat huishoudboekje van de gemeente Gouda. Onderwerpen die ik nu op het oog heb zijn onder andere:

  • Heeft de gemeente voldoende reserves (weerstandsvermogen)
  • Betaalt de gemiddelde inwoner van Gouda nu veel of weinig belastingen (lokale heffingen)
  • Mag of moet de gemeente elk jaar geld overhouden of mag er ook een tekort ontstaan
  • Hoeveel mag de gemeente eigenlijk lenen (schuldquote)

Deze onderwerpen hebben ook invloed op elkaar maar ik wil proberen de uitleg steeds behapbaar en begrijpelijk houden. En uiteraard hoort u ook de mening van de ChristenUnie.

Als u zelf een onderwerp wilt aandragen dat met het huishoudboekje (de financiën) van de gemeente Gouda te maken heeft laat het dan even weten.